तेलहन बाली गढवा गाउँपालिकाको प्रमुख कृषि उत्पादनहरू मध्ये एक हो। यसका प्रमुख बालीहरूमा तोरी/सरसोँ, आलस, सूर्यमूखी, र अन्य तेलहन बालीहरू पर्दछन्। यी तेलहन बालीहरूले पालिकाको तेल आत्मनिर्भरता र आर्थिक स्थितिमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछन्।
गढवा गाउँपालिकाको तेलहन बाली सम्बन्धी तथ्याङ्क अनुसार, यस क्षेत्रमा वार्षिक कुल ८०३.०५ मेट्रिक टन तेलहन बाली उत्पादन हुन्छ, जसमध्ये सबैभन्दा बढी तोरी/सरसोँ९८.६% अर्थात् ७९२.१७ मेट्रिक टन उत्पादन हुन्छ।
गढवा गाउँपालिकामा उत्पादित प्रमुख तेलहन बालीहरू र तिनको उत्पादन परिमाण निम्नानुसार रहेको छ:
तेलहन बालीको विश्लेषण गर्दा, गढवा गाउँपालिकामा उत्पादित कुल तेलहन बाली मध्ये ३०.००% बिक्रीका लागि बजारमा जान्छ, जबकि ७०.००% घरायसी उपभोगमा खर्च हुन्छ। यसबाट वार्षिक रु. ६८.६१ मिलियन आम्दानी हुने अनुमान गरिएको छ।
उत्पादन र बिक्रीको दृष्टिकोणले हेर्दा, अनुमानित ३०% व्यावसायीकरण स्कोर रहेको छ, जसले पालिकाको कृषि क्षेत्रको व्यावसायीकरणको अवस्था देखाउँछ।
तेलहन बालीको प्रकार अनुसार उत्पादन वितरण र मुख्य तथ्यहरू
व्यावसायीकरण स्कोर ३०% (न्यून व्यावसायीकरण स्तर)
तेलहन बालीको प्रकार अनुसार बिक्री र आम्दानी वितरण
| तेलहन प्रकार | बिक्री (मे.ट.) | आम्दानी (रु.) |
|---|---|---|
| तोरी/सरसोँ | २३७.६५ | ६७,३३४,७९० |
| आलस | २.८७ | १,१४९,००० |
| सूर्यमूखी | ०.३९ | १२२,३६० |
प्रत्येक तेलहन बालीको उत्पादन र बिक्री अनुपातको तुलनात्मक अध्ययन
माथिको चार्टमा हरेक तेलहन बालीको उत्पादन र बिक्री अनुपात देखाइएको छ। हरियो भाग आन्तरिक उपभोग र निलो भाग बिक्री परिमाण हो。
सबैभन्दा बढी बिक्री अनुपात सूर्यमूखीको रहेको छ。
तेलहन बालीको उत्पादनमा भएको ऐतिहासिक परिवर्तन र विकास
पछिल्ला वर्षहरूमा तोरी/सरसोँ उत्पादनमा क्रमिक वृद्धि भएको देखिन्छ। २०७८ मा १८५.३ मेट्रिक टन उत्पादन भएकोमा २०८० मा बढेर २०२.०६ मेट्रिक टन पुगेको छ。
त्यसैगरी, सूर्यमूखी उत्पादनमा पनि निरन्तर वृद्धि भएको देखिन्छ。 यो तथ्याङ्कले गढवा गाउँपालिकामा तेलहन बालीको क्षेत्रमा सकारात्मक विकास भइरहेको संकेत गर्दछ。
तेलहन बाली उत्पादनको स्थानीय अर्थतन्त्रमा पारेको प्रभाव
रु. २२८.७० मिलियन
कुल उत्पादनको अनुमानित बजार मूल्य, औसत मूल्य प्रति किलो रु. २८४.७८ को आधारमा
रु. ६८.६१ मिलियन
बिक्री भएको तेलहन बालीबाट प्राप्त वास्तविक आम्दानी, जुन कुल उत्पादनको ३०.००% हो
१००%
अनुमानित खाद्य तेल आत्मनिर्भरता स्तर, पालिकाको अनुमानित वार्षिक आवश्यकता (लगभग २५० मे.ट. तेलहन) को आधारमा
गढवा गाउँपालिकामा तेलहन बालीको उत्पादनले स्थानीय अर्थतन्त्रमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। कुल ८०३.०५ मेट्रिक टन तेलहन बाली उत्पादन मध्ये ५६२.१४मेट्रिक टन स्थानीय उपभोगमा प्रयोग हुन्छ, जबकि २४०.९१ मेट्रिक टन बिक्रीका लागि बजारमा जान्छ।
गढवा गाउँपालिकाको प्रमुख तेलहन बालीको उत्पादकत्व र बजारीकरणको विश्लेषण गर्दा तोरी/सरसोँ सबैभन्दा प्रभावकारी तेलहन बाली रहेको देखिन्छ, जसले कुल तेलहन बाली उत्पादनको ९८.६५% हिस्सा ओगटेको छ।
८०३.०५
मेट्रिक टन
३०.००%
बिक्री/उत्पादन अनुपात
रु. ६८.६१
मिलियन रुपैयाँमा
तोरी/सरसोँ
९८.६५% (७९२.१७ मेट्रिक टन)
उत्पादन र बिक्री अनुपातको आधारमा
सूर्यमूखी
३०.२३%
रु. २८४.७८
बिक्री मूल्यको आधारमा
गढवा गाउँपालिकाको तेलहन बालीको अवस्थाको विश्लेषणबाट निम्न निष्कर्ष र सिफारिसहरू गर्न सकिन्छ:
गढवा गाउँपालिकामा तेलहन बालीको वर्तमान अवस्थाले अझै विकासको सम्भावना देखाउँछ। उत्पादकत्व वृद्धि, तेल निकाल्ने प्रविधिमा आधुनिकीकरण र व्यावसायीकरण मार्फत तेल आत्मनिर्भरता र आर्थिक समृद्धि हासिल गर्न सकिनेछ। यसका लागि स्थानीय सरकारले सक्रिय नीति निर्माण र प्रोत्साहन गर्नु आवश्यक छ।