खाना पकाउने इन्धनको प्रयोग एक महत्वपूर्ण भौतिक सूचक हो जसले समुदायको जीवनस्तर, वातावरणीय स्वास्थ्य र स्वच्छ ऊर्जामा पहुँचको अवस्थालाई दर्शाउँछ। खाना पकाउनको लागि प्रयोग गरिने इन्धनको प्रकारले स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नुका साथै वातावरणीय दिगोपना र आर्थिक-सामाजिक अवस्थाको पनि संकेत गर्दछ। यस खण्डमा गढवा गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा प्रयोग हुने खाना पकाउने इन्धनको विस्तृत विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।
गढवा गाउँपालिकामा कुल ५,०४१ घरधुरी मध्ये१६.०१% घरधुरीले एल.पी. ग्याँस,६६.८७% घरधुरीले दाउरा/काठ/कोइला, र१.६७% घरधुरीले गोबर ग्याँसको प्रयोग गर्दछन्।
गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:
कुल घरधुरी: ५,०४१
| क्र.सं. | खाना पकाउने इन्धनको प्रकार | घरधुरी | प्रतिशत |
|---|---|---|---|
| १ | दाउरा/काठ/कोइला | ३,३७१ | ६६.८७% |
| २ | एल.पी. ग्याँस | ८०७ | १६.०१% |
| ३ | विद्युत | १५ | ०.३०% |
| ४ | गोबर ग्याँस | ८४ | १.६७% |
| ५ | अन्य | ७६४ | १५.१६% |
| जम्मा | ५,०४१ | १००.००% | |
वडा अनुसार विभिन्न प्रकारको खाना पकाउने इन्धनको वितरण
विभिन्न वडाहरूमा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, बायोग्यास) प्रयोग गर्ने घरधुरीको तुलना
वडा अनुसार खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विस्तृत विश्लेषण
| वडा नं. | जम्मा घरधुरी | दाउरा/काठ/कोइला | एल.पी. ग्याँस | मट्टितेल | विद्युत | गोबर ग्याँस | गोबर/गुँइठा | अन्य |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| वडा १ | १,०६१ | ८६४ (८१.४३%) | ३७ (३.४९%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | २२ (२.०७%) | ० (०.००%) | १३८ (१३.०१%) |
| वडा २ | ६३२ | ५१० (८०.७०%) | ५५ (८.७०%) | ० (०.००%) | २ (०.३२%) | १५ (२.३७%) | ० (०.००%) | ५० (७.९१%) |
| वडा ३ | ५०७ | २५९ (५१.०८%) | २२६ (४४.५८%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | २२ (४.३४%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) |
| वडा ४ | ५०३ | २४२ (४८.११%) | ७० (१३.९२%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | २२ (४.३७%) | ० (०.००%) | १६९ (३३.६०%) |
| वडा ५ | ४१३ | २६५ (६४.१६%) | ६२ (१५.०१%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | १ (०.२४%) | ० (०.००%) | ८५ (२०.५८%) |
| वडा ६ | ९९४ | ६१२ (६१.५७%) | २५२ (२५.३५%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | १३० (१३.०८%) |
| वडा ७ | ७६३ | ४७५ (६२.२५%) | १०५ (१३.७६%) | ० (०.००%) | १३ (१.७०%) | २ (०.२६%) | ० (०.००%) | १६८ (२२.०२%) |
| वडा ८ | १६८ | १४४ (८५.७१%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | ० (०.००%) | २४ (१४.२९%) |
| पालिका जम्मा | ५,०४१ | ३,३७१ (६६.८७%) | ८०७ (१६.०१%) | ० (०.००%) | १५ (०.३०%) | ८४ (१.६७%) | ० (०.००%) | ७६४ (१५.१६%) |
कुल घरधुरी: १,०६१
कुल घरधुरी: ६३२
कुल घरधुरी: ५०७
कुल घरधुरी: ५०३
कुल घरधुरी: ४१३
कुल घरधुरी: ९९४
कुल घरधुरी: ७६३
कुल घरधुरी: १६८
गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा१७.९७% घरधुरीले स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) प्रयोग गर्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. ३ मा सबैभन्दा बढी स्वच्छ इन्धन प्रयोग गरिएको छ, जहाँ ४८.९२% घरधुरीहरूले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्।
६६.८७%
३,३७१ घरधुरी(3,371 households)
१६.०१%
८०७ घरधुरी(807 households)
१.६७%
८४ घरधुरी(84 households)
१५.१६%
७६४ घरधुरी(764 households)
वडा ३
स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ४८.९२%48.92% clean fuel usage
यस वडामा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) को प्रयोग उच्च छ, जुन पालिकाको औसतभन्दा ३०.९४% ले बढी छ।
यसले यस वडाको आर्थिक अवस्था राम्रो भएको र आधुनिक इन्धनमा पहुँच बढी भएको संकेत गर्दछ, जसले यहाँको जनताको वातावरणीय स्वास्थ्य र जीवनस्तरमा सकारात्मक प्रभाव पारेको छ।
वडा ८
स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ०.००%0.00% clean fuel usage
यस वडामा स्वच्छ इन्धनको प्रयोग न्यून छ। अधिकांश घरधुरीहरूले दाउरा/काठ/कोइला जस्ता परम्परागत इन्धन प्रयोग गर्ने गर्दछन्, जसले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्नुका साथै वातावरणीय विनाशमा योगदान पुर्याउँछ।
मध्यम स्तर
•सूचकाङ्क विवरण: स्वच्छ इन्धन सूचकाङ्क विभिन्न इन्धन प्रकारहरूको प्रयोग र तिनीहरूको वातावरणीय प्रभावको भारित औसतमा आधारित छ।
•व्याख्या: ३५.७ अंकले मध्यम स्वच्छ इन्धन प्रयोग दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि एल.पी. ग्याँस र विद्युतको पहुँच र प्रयोग बढाउनुपर्ने देखिन्छ।
कुल ९०६ घरधुरीले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्
गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:
यसरी गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषणले पालिकामा स्वच्छ र वातावरणमैत्री इन्धनको पहुँच र प्रयोग बढाउनका लागि लक्षित कार्यक्रम संचालन गर्न आवश्यक सूचना उपलब्ध गराउँछ। यसले घरभित्रको वायु प्रदूषण कम गरी महिला तथा बालबालिकाको स्वास्थ्य सुधार, वन विनाश कम गर्ने र समग्र पर्यावरणीय सन्तुलन कायम गर्न सहयोग पुर्याउँछ।