खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको अवस्था - गढवा गाउँपालिका (Cooking Fuel Usage - Khajura Rural Municipality)

गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको अवस्था

परिचय

खाना पकाउने इन्धनको प्रयोग एक महत्वपूर्ण भौतिक सूचक हो जसले समुदायको जीवनस्तर, वातावरणीय स्वास्थ्य र स्वच्छ ऊर्जामा पहुँचको अवस्थालाई दर्शाउँछ। खाना पकाउनको लागि प्रयोग गरिने इन्धनको प्रकारले स्वास्थ्यमा प्रत्यक्ष प्रभाव पार्नुका साथै वातावरणीय दिगोपना र आर्थिक-सामाजिक अवस्थाको पनि संकेत गर्दछ। यस खण्डमा गढवा गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा प्रयोग हुने खाना पकाउने इन्धनको विस्तृत विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।

गढवा गाउँपालिकामा कुल ५,०४१ घरधुरी मध्ये१६.०१% घरधुरीले एल.पी. ग्याँस,६६.८७% घरधुरीले दाउरा/काठ/कोइला, र१.६७% घरधुरीले गोबर ग्याँसको प्रयोग गर्दछन्।

खाना पकाउने इन्धनको वितरण

गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:

खाना पकाउने इन्धन अनुसार वितरण

कुल घरधुरी: ५,०४१

पाई चार्ट

तालिका

क्र.सं.खाना पकाउने इन्धनको प्रकारघरधुरीप्रतिशत
दाउरा/काठ/कोइला३,३७१६६.८७%
एल.पी. ग्याँस८०७१६.०१%
विद्युत१५०.३०%
गोबर ग्याँस८४१.६७%
अन्य७६४१५.१६%
जम्मा५,०४११००.००%

खाना पकाउने इन्धनको वितरण

दाउरा/काठ/कोइला६६.८७%
एल.पी. ग्याँस१६.०१%
विद्युत०.३०%
गोबर ग्याँस१.६७%
अन्य१५.१६%

वडा अनुसार खाना पकाउने इन्धनको प्रयोग

वडा अनुसार विभिन्न प्रकारको खाना पकाउने इन्धनको वितरण

वडागत स्वच्छ इन्धन प्रयोग

विभिन्न वडाहरूमा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, बायोग्यास) प्रयोग गर्ने घरधुरीको तुलना

वडागत खाना पकाउने इन्धनको विश्लेषण

वडा अनुसार खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विस्तृत विश्लेषण

वडा नं.जम्मा घरधुरीदाउरा/काठ/कोइलाएल.पी. ग्याँसमट्टितेलविद्युतगोबर ग्याँसगोबर/गुँइठाअन्य
वडा १,०६१८६४
(८१.४३%)
३७
(३.४९%)
(०.००%)
(०.००%)
२२
(२.०७%)
(०.००%)
१३८
(१३.०१%)
वडा ६३२५१०
(८०.७०%)
५५
(८.७०%)
(०.००%)
(०.३२%)
१५
(२.३७%)
(०.००%)
५०
(७.९१%)
वडा ५०७२५९
(५१.०८%)
२२६
(४४.५८%)
(०.००%)
(०.००%)
२२
(४.३४%)
(०.००%)
(०.००%)
वडा ५०३२४२
(४८.११%)
७०
(१३.९२%)
(०.००%)
(०.००%)
२२
(४.३७%)
(०.००%)
१६९
(३३.६०%)
वडा ४१३२६५
(६४.१६%)
६२
(१५.०१%)
(०.००%)
(०.००%)
(०.२४%)
(०.००%)
८५
(२०.५८%)
वडा ९९४६१२
(६१.५७%)
२५२
(२५.३५%)
(०.००%)
(०.००%)
(०.००%)
(०.००%)
१३०
(१३.०८%)
वडा ७६३४७५
(६२.२५%)
१०५
(१३.७६%)
(०.००%)
१३
(१.७०%)
(०.२६%)
(०.००%)
१६८
(२२.०२%)
वडा १६८१४४
(८५.७१%)
(०.००%)
(०.००%)
(०.००%)
(०.००%)
(०.००%)
२४
(१४.२९%)
पालिका जम्मा५,०४१३,३७१
(६६.८७%)
८०७
(१६.०१%)
(०.००%)
१५
(०.३०%)
८४
(१.६७%)
(०.००%)
७६४
(१५.१६%)

वडागत खाना पकाउने इन्धनको वितरण

वडा १

कुल घरधुरी: १,०६१

दाउरा/काठ/कोइला८१.४%
एल.पी. ग्याँस३.५%
गोबर ग्याँस२.१%
अन्य१३.०%

वडा २

कुल घरधुरी: ६३२

दाउरा/काठ/कोइला८०.७%
एल.पी. ग्याँस८.७%
विद्युत०.३%
गोबर ग्याँस२.४%
अन्य७.९%

वडा ३

कुल घरधुरी: ५०७

दाउरा/काठ/कोइला५१.१%
एल.पी. ग्याँस४४.६%
गोबर ग्याँस४.३%

वडा ४

कुल घरधुरी: ५०३

दाउरा/काठ/कोइला४८.१%
एल.पी. ग्याँस१३.९%
गोबर ग्याँस४.४%
अन्य३३.६%

वडा ५

कुल घरधुरी: ४१३

दाउरा/काठ/कोइला६४.२%
एल.पी. ग्याँस१५.०%
गोबर ग्याँस०.२%
अन्य२०.६%

वडा ६

कुल घरधुरी: ९९४

दाउरा/काठ/कोइला६१.६%
एल.पी. ग्याँस२५.४%
अन्य१३.१%

वडा ७

कुल घरधुरी: ७६३

दाउरा/काठ/कोइला६२.३%
एल.पी. ग्याँस१३.८%
विद्युत१.७%
गोबर ग्याँस०.३%
अन्य२२.०%

वडा ८

कुल घरधुरी: १६८

दाउरा/काठ/कोइला८५.७%
अन्य१४.३%

खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषण

गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा१७.९७% घरधुरीले स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) प्रयोग गर्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. मा सबैभन्दा बढी स्वच्छ इन्धन प्रयोग गरिएको छ, जहाँ ४८.९२% घरधुरीहरूले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्।

दाउरा/काठ/कोइलाWood/Firewood/Coal

६६.८७%

३,३७१ घरधुरी(3,371 households)

एल.पी. ग्याँसLP Gas

१६.०१%

८०७ घरधुरी(807 households)

गोबर ग्याँसBiogas

१.६७%

८४ घरधुरी(84 households)

अन्यOther

१५.१६%

७६४ घरधुरी(764 households)

खाना पकाउने इन्धन प्रयोगको विस्तृत विश्लेषणDetailed Cooking Fuel Usage Analysis of Khajura

स्वच्छ इन्धन प्रयोगमा अग्रणी वडाWard with Best Clean Fuel Usage in Khajura Rural Municipality

वडा

स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ४८.९२%48.92% clean fuel usage

विशेषताहरू

यस वडामा स्वच्छ इन्धन (एल.पी. ग्याँस, विद्युत, गोबर ग्याँस) को प्रयोग उच्च छ, जुन पालिकाको औसतभन्दा ३०.९४% ले बढी छ।

यसले यस वडाको आर्थिक अवस्था राम्रो भएको र आधुनिक इन्धनमा पहुँच बढी भएको संकेत गर्दछ, जसले यहाँको जनताको वातावरणीय स्वास्थ्य र जीवनस्तरमा सकारात्मक प्रभाव पारेको छ।

स्वच्छ इन्धन प्रयोगमा पछाडि परेको वडाWard with Lowest Clean Fuel Usage in Khajura

वडा

स्वच्छ इन्धन प्रयोग: ०.००%0.00% clean fuel usage

सुधार आवश्यक

यस वडामा स्वच्छ इन्धनको प्रयोग न्यून छ। अधिकांश घरधुरीहरूले दाउरा/काठ/कोइला जस्ता परम्परागत इन्धन प्रयोग गर्ने गर्दछन्, जसले स्वास्थ्यमा नकारात्मक असर पार्नुका साथै वातावरणीय विनाशमा योगदान पुर्‍याउँछ।

स्वच्छ इन्धन सूचकाङ्क

३५.७

मध्यम स्तर

सूचकाङ्क विवरण: स्वच्छ इन्धन सूचकाङ्क विभिन्न इन्धन प्रकारहरूको प्रयोग र तिनीहरूको वातावरणीय प्रभावको भारित औसतमा आधारित छ।

व्याख्या: ३५.७ अंकले मध्यम स्वच्छ इन्धन प्रयोग दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि एल.पी. ग्याँस र विद्युतको पहुँच र प्रयोग बढाउनुपर्ने देखिन्छ।

इन्धन प्रयोग विश्लेषण

स्वच्छ इन्धन प्रयोग
एल.पी. ग्याँस१६.०१%
विद्युत०.३०%
स्वच्छ इन्धनको जम्मा१७.९७%

कुल ९०६ घरधुरीले स्वच्छ इन्धन प्रयोग गर्दछन्

स्वच्छ इन्धन प्रवर्द्धन रणनीति

गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:

१.
स्वच्छ इन्धन सब्सिडी कार्यक्रम: ८२.०३% घरधुरीहरूले अझै परम्परागत इन्धन प्रयोग गर्ने हुनाले त्यस्ता घरधुरीहरूलाई एल.पी. ग्याँस, विद्युतीय चुल्हो, वा बायोग्यास जडानमा अनुदान तथा सहुलियत उपलब्ध गराउने।
२.
सुधारिएको चुल्हो कार्यक्रम विस्तार: वडा नं. मा स्वच्छ इन्धनको प्रयोग अत्यन्त न्यून भएकोले त्यस क्षेत्रमा सुधारिएको चुल्हो वितरण र प्रशिक्षण कार्यक्रम संचालन गर्ने।
३.
बायोग्यास प्रवर्द्धन: पशुपालन गर्ने घरधुरीहरूमा बायोग्यास प्लान्ट जडान गर्न प्राविधिक र आर्थिक सहयोग उपलब्ध गराई स्वच्छ इन्धनको प्रयोगलाई बढावा दिने।
४.
विद्युतीय चुल्हो प्रवर्द्धन: विद्युत पहुँच भएका तर अझै परम्परागत इन्धन प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूमा विद्युतीय चुल्हो प्रयोगको लाभ, सुरक्षित प्रयोग विधि र महत्व बारे जनचेतना अभिवृद्धि गर्ने।
५.
नवीकरणीय ऊर्जा प्रवर्द्धन: सौर्य ऊर्जा, वायु ऊर्जा आदि नवीकरणीय स्रोतहरूको विकास र विस्तारमा लगानी बढाई स्थानीय स्तरमा विद्युत उत्पादन र वितरण प्रणाली सुदृढ गर्न सहयोग गर्ने।

यसरी गढवा गाउँपालिकामा खाना पकाउने इन्धनको प्रयोगको विश्लेषणले पालिकामा स्वच्छ र वातावरणमैत्री इन्धनको पहुँच र प्रयोग बढाउनका लागि लक्षित कार्यक्रम संचालन गर्न आवश्यक सूचना उपलब्ध गराउँछ। यसले घरभित्रको वायु प्रदूषण कम गरी महिला तथा बालबालिकाको स्वास्थ्य सुधार, वन विनाश कम गर्ने र समग्र पर्यावरणीय सन्तुलन कायम गर्न सहयोग पुर्‍याउँछ।