खानेपानीका स्रोतहरू - गढवा गाउँपालिका (Drinking Water Sources - Khajura Rural Municipality)

गढवा गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको अवस्था

परिचय

खानेपानीको स्रोतहरूको अवस्था र पहुँच स्वास्थ्य, सरसफाइ र समग्र जीवनस्तरको एक महत्वपूर्ण निर्धारक हो। यस खण्डमा गढवा गाउँपालिकाको विभिन्न वडाहरूमा खानेपानीका स्रोतहरूको उपलब्धता र वितरणको विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ।

गढवा गाउँपालिकामा कुल १०,३७५ घरधुरीहरू मध्ये५०.४६% ले पाइपको पानी,४६.०४% ले इनारको पानी, र२.७८% ले प्राकृतिक स्रोतबाट खानेपानी प्राप्त गर्दछन्।

खानेपानीका स्रोतहरूको वितरण

गढवा गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको वितरण निम्नानुसार रहेको छ:

खानेपानीको स्रोत अनुसार घरधुरी वितरण

कुल घरधुरी: १०,३७५

पाई चार्ट

तालिका

क्र.सं.खानेपानीको स्रोतघरधुरीप्रतिशत
पाइपको पानी५,२३५५०.४६%
इनारको पानी४,७७७४६.०४%
प्राकृतिक स्रोत२८८२.७८%
अन्य स्रोत७५०.७२%
जम्मा१०,३७५१००.००%

खानेपानी स्रोत विवरण

पाइपको पानी५०.४६%
इनारको पानी४६.०४%
प्राकृतिक स्रोत२.७८%
अन्य स्रोत०.७२%

वडा अनुसार खानेपानीका स्रोतहरू

वडा अनुसार विभिन्न खानेपानीका स्रोतहरू प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको वितरण

वडागत पाइप खानेपानी पहुँच दर

विभिन्न वडाहरूमा पाइपको पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको तुलना

वडागत खानेपानीका स्रोतहरूको विश्लेषण

वडा अनुसार खानेपानीका स्रोतहरूको विस्तृत विश्लेषण

वडा नं.जम्मा घरधुरीपाइपको पानीइनारको पानीप्राकृतिक स्रोतअन्य स्रोत
वडा १,३९८१,१४०
(८१.५५%)
२३९
(१७.१०%)
१४
(१.००%)
(०.३६%)
वडा १,२३५९६५
(७८.१४%)
१६९
(१३.६८%)
५१
(४.१३%)
५०
(४.०५%)
वडा १,५५२१,१०२
(७१.०१%)
४४९
(२८.९३%)
(०.००%)
(०.०६%)
वडा १,४४७७७२
(५३.३५%)
६७१
(४६.३७%)
(०.००%)
(०.२८%)
वडा १,९१८५८८
(३०.६६%)
१,१६१
(६०.५३%)
१५९
(८.२९%)
१०
(०.५२%)
वडा १,६१७५००
(३०.९२%)
१,०५५
(६५.२४%)
५८
(३.५९%)
(०.२५%)
वडा १,०९१५७
(५.२२%)
१,०३३
(९४.६८%)
(०.००%)
(०.०९%)
वडा ११७१११
(९४.८७%)
(०.००%)
(५.१३%)
(०.००%)
पालिका जम्मा१०,३७५५,२३५
(५०.४६%)
४,७७७
(४६.०४%)
२८८
(२.७८%)
७५
(०.७२%)

वडागत खानेपानीका स्रोतहरूको वितरण

वडा १

कुल घरधुरी: १,३९८

पाइपको पानी८१.५%
इनारको पानी१७.१%
प्राकृतिक स्रोत१.०%
अन्य स्रोत०.४%

वडा २

कुल घरधुरी: १,२३५

पाइपको पानी७८.१%
इनारको पानी१३.७%
प्राकृतिक स्रोत४.१%
अन्य स्रोत४.०%

वडा ३

कुल घरधुरी: १,५५२

पाइपको पानी७१.०%
इनारको पानी२८.९%
अन्य स्रोत०.१%

वडा ४

कुल घरधुरी: १,४४७

पाइपको पानी५३.४%
इनारको पानी४६.४%
अन्य स्रोत०.३%

वडा ५

कुल घरधुरी: १,९१८

पाइपको पानी३०.७%
इनारको पानी६०.५%
प्राकृतिक स्रोत८.३%
अन्य स्रोत०.५%

वडा ६

कुल घरधुरी: १,६१७

पाइपको पानी३०.९%
इनारको पानी६५.२%
प्राकृतिक स्रोत३.६%
अन्य स्रोत०.२%

वडा ७

कुल घरधुरी: १,०९१

पाइपको पानी५.२%
इनारको पानी९४.७%
अन्य स्रोत०.१%

वडा ८

कुल घरधुरी: ११७

पाइपको पानी९४.९%
प्राकृतिक स्रोत५.१%

खानेपानीका स्रोतहरूको विश्लेषण

गढवा गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको विश्लेषण गर्दा, समग्रमा५०.४६% घरधुरीले पाइपको माध्यमबाट खानेपानी प्राप्त गर्दछन्। वडागत रूपमा हेर्दा वडा नं. मा सबैभन्दा बढी ९४.८७% घरधुरीले पाइपको पानी प्रयोग गर्दछन्।

पाइपको पानीPiped Water

५०.४६%

५,२३५ घरधुरी(5,235 households)

इनारको पानीWell Water

४६.०४%

४,७७७ घरधुरी(4,777 households)

प्राकृतिक स्रोतNatural Source

२.७८%

२८८ घरधुरी(288 households)

अन्य स्रोतOther Sources

०.७२%

७५ घरधुरी(75 households)

खानेपानीका स्रोतहरूको विस्तृत विश्लेषणDetailed Drinking Water Sources Analysis of Khajura

पाइपको पानी बढी प्रयोग गर्ने वडाWard with Highest Piped Water Use in Khajura Rural Municipality

वडा

पाइपको पानी प्रयोग गर्ने दर: ९४.८७%94.87% piped water usage rate

विशेषताहरू

यस वडामा पाइपको पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको प्रतिशत सबैभन्दा बढी रहेको छ, जुन पालिकाको औसतभन्दा ४४.४१% ले उच्च छ।

यसले यस वडामा खानेपानी आपूर्ति प्रणालीको विकास तथा पूर्वाधारमा गरिएको लगानी प्रभावकारी रहेको संकेत गर्दछ।

पाइपको पानी कम प्रयोग गर्ने वडाWard with Low Piped Water Use in Khajura

वडा

पाइपको पानी प्रयोग गर्ने दर: ५.२२%5.22% piped water usage rate

सुधार आवश्यक क्षेत्र

यस वडामा पाइपको पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूको दर न्यून रहेकाले यस वडामा खानेपानी पूर्वाधारमा प्राथमिकताका साथ लगानी गरी पाइप प्रणाली विस्तार गर्नुपर्ने आवश्यकता देखिन्छ।

खानेपानी गुणस्तर सूचकाङ्क

८४.२

राम्रो (Good)

सूचकाङ्क विवरण: खानेपानी गुणस्तर सूचकाङ्क विभिन्न स्रोतहरूको भारित औसतमा आधारित छ, जसमा पाइपको पानी र ट्युबवेलको पानीलाई बढी भार दिइएको छ।

व्याख्या: ८४.२ अंकले राम्रो (Good) खानेपानी गुणस्तर दर्शाउँछ। यसमा सुधारका लागि खानेपानी शोधन र सुरक्षित पानी आपूर्ति व्यवस्था सुदृढ गर्नुपर्छ।

खानेपानी स्रोतहरूको विश्लेषण

सबैभन्दा बढी प्रयोग हुने स्रोतहरू
Tube well/hand pump४१.३७%
Tap/piped water outside house४०.०३%
Tap/piped water inside house१०.४३%
पाइप खानेपानीको अवस्था
पाइपको पानी५०.४६%

खानेपानी सुधारका रणनीतिहरू

गढवा गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको तथ्याङ्क विश्लेषणबाट निम्न रणनीतिहरू अवलम्बन गर्न सकिन्छ:

१.
पाइप पानीको विस्तार: वडा नं. जस्ता कम पाइप खानेपानी पहुँच भएका वडाहरूमा पाइप खानेपानी विस्तार गर्ने।
२.
पानी शुद्धिकरण कार्यक्रम: प्राकृतिक स्रोतबाट पानी प्रयोग गर्ने घरधुरीहरूलाई पानी शुद्धिकरण गर्ने विधिहरू सिकाउने र आवश्यक सामग्री उपलब्ध गराउने।
३.
इनार सुरक्षा कार्यक्रम: ट्युबवेल र इनारहरूको नियमित परीक्षण गरी जमिन मुनिको पानीको गुणस्तर सुनिश्चित गर्ने।
४.
सामुदायिक खानेपानी योजना: सामुदायिक स्तरमा खानेपानी व्यवस्थापन समितिहरू गठन गरी खानेपानी संरचनाहरूको दिगो व्यवस्थापन गर्ने।
५.
सार्वजनिक-निजी साझेदारी: जार/बोतलको पानी जस्ता निजी क्षेत्रका खानेपानी आपूर्तिकर्ताहरूसँग सहकार्य गरी दुर्गम क्षेत्रहरूमा खानेपानीको आपूर्ति सुनिश्चित गर्ने।

यसरी गढवा गाउँपालिकामा खानेपानीका स्रोतहरूको विश्लेषणले पालिकामा खानेपानी नीति निर्माण र कार्यक्रम तर्जुमा गर्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्दछ। वडागत आवश्यकता र विशेषताहरूलाई ध्यानमा राखी सुरक्षित खानेपानीको पहुँच बढाउन विशेष कार्यक्रमहरू सञ्चालन गर्नुपर्ने देखिन्छ।